Skręcony staw skokowy

Po długiej przerwie publikujemy kolejny artykuł z Centrum FitMedica, które mieści się w warszawskiej Falenicy przy ul. Bystrzyckiej 59. Poprzednie koncentrowały się na urazach kolana. Dzisiaj Pan Bruno Krauze, mgr fizjoterapii przybliży nam problemy bardzo bliskie biegaczom terenowym, w szczególności uprawiającym biegi na orientację. Jak łatwo się domyślić, zresztą tytuł sam bije po oczach, tym razem chodzi o urazy w obrębie stawu skokowego.

„Skręcony staw skokowy” - błahostka czy poważny problem dla biegacza?

Bieganie, szczególnie po nierównym podłożu, może prowadzić do urazów w obrębie stawu skokowego. Są to najczęściej występujące urazy wśród sportowców. Ocenia się, że stanowią co najmniej 30% urazów sportowych (wiele jest leczonych metodami domowymi i nie podlega rejestracji w statystkach). Głównym mechanizmem "skręcenia kostki" jest URAZ SUPINACYJNY, gdzie stopa ucieka do środka, a ciężar ciała przenoszony jest w kierunku kostki bocznej. To w tym właśnie miejscu odczuwany jest wówczas gwałtowny, ostry ból. Często zaraz po urazie pojawia się opuchlizna pod kostką boczną, która z czasem powiększa się i może objąć cały staw.  Uszkodzeniu ulegają struktury więzadłowe: więzadło piętowo-strzałkowe, więzadło skokowo-piętowe i więzadło skokowo-strzałkowe przednie.

Występują trzy stopnie uszkodzenia więzadeł w obrębie stawu skokowego:

  • Stopień I - Naciągnięcie więzadeł, bez przerwania ich ciągłości. W stawie występuje niewielki obrzęk, ewentualnie krwiak, miejsce urazu jest tkliwe przy palpacji.
  • Stopień II - Naderwanie więzadeł. Obrzęk i krwiak są znacznie większe, dochodzi  również niewielka niestabilność stawu.
  • Stopień III - Rozerwanie więzadeł. Charakteryzuje się wyraźną niestabilnością stawu, bardzo dużym obrzękiem i krwiakiem oraz bólem uniemożliwiającym obciążanie stopy.

Najważniejszą rzeczą jest, by zaraz po kontuzji zastosować się do zaleceń metody PRICE:

  • P - Protection - czyli zabezpieczenie uszkodzonego stawu, poprzez odciążenie, zastosowanie opatrunku gipsowego, ortezy, wspomaganie chodu kulami łokciowymi.
  • R - Rest - odpoczynek- nieobciążanie bolesnego miejsca, ograniczenie aktywności fizycznej.
  • I - Ice - jest to najważniejszy punkt, którego nie można pominąć! W warunkach domowych opuchnięty staw można schłodzić woreczkiem z lodem, przykładając mrożonkę z warzywami, stosując specjalne Cold-Packi dostępne w aptekach. Najlepszą metodą jest jednak KRIOTERAPIA dostępna w gabinetach rehabilitacyjnych- temperatura oparów gazu waha się od -150°C do -90°C, podczas gdy temperatura w zamrażalniku wynosi ok. -18°C.
  • C - Compress - świeży uraz należy szybko zabezpieczyć opatrunkiem elastycznym np. bandażem lub specjalną opaską uciskową, by zminimalizować powstawanie obrzęku.
  • E - Elevation - czyli utrzymywanie chorej kończyny w górze, tak by chłonka tworząca obrzęk mogła swobodnie odpływać  do węzłów chłonnych i tym samym przyspieszać proces gojenia.

Metodę PRICE należy zastosować tak szybko, jak to tylko możliwe po kontuzji. Jest ona łatwa i dostępna "od ręki" dla każdego. W gabinecie rehabilitacji natomiast można znaleźć wiele innych, bardziej specjalistycznych metod przyspieszania gojenia uszkodzonego stawu. Należy do nich fizykoterapia: krioterapia, pole magnetyczne, jonoforeza z lekiem przeciwzapalnym czy laser. W wielu przypadkach wskazana jest również Terapia Manualna przeprowadzana przez wykwalifikowanego fizjoterapeutę. Ma ona na celu przyśpieszenie gojenia, odzyskanie prawidłowego zakresu ruchomości w stawie, zniwelowanie obrzęku czy krwiaka.

W kolejnym etapie rehabilitacji wprowadzane są ćwiczenia mające na celu wzmocnienie osłabionych przez unieruchomienie mięśni, rozciągnięcie mięśni przykurczonych, a także poprawę stabilizacji stawu. Ćwiczenia propriocepcji mają na celu wyeliminowanie ryzyka ponownego uszkodzenia stawu skokowego, dlatego też zalecane są również osobom, które do tej pory nie doznały "skręcenia kostki", ale chciałyby zabezpieczyć się przed urazami oraz poprawić swoją stabilność.

Należy pamiętać, że rehabilitacja musi być zawsze indywidualnie dobrana dla pacjenta, dlatego wcześniej  zapraszamy na konsultacje ortopedyczne i  fizjoterapeutyczne, celem ustalenia właściwego sposobu postępowania po urazie.

Prawidłowe leczenie skręcenia stawu skokowego jest niezwykle istotne z uwagi na możliwość pojawienia się przewlekłej niestabilności stawu skokowego.  Ocenia się że nawet do 40% tych urazów stawu skokowego może przejść w przewlekłą niestabilność i dotyczyć nawet 1% populacji aktywnej sportowo. Co ciekawe, udowodniono wprost proporcjonalną zależność zwiększonego indeksu masy ciała oraz wysokiego wzrostu z częstotliwością i intensywnością niestabilności. W przypadku pojawienia się przewlekłej niestabilności najlepszym sposobem leczenia wydaje się być operacja.

Specjalnie dla osób, które chcą udoskonalić swoją technikę biegania, a także nauczyć się jak biegać by nie narażać się na kontuzje zespół FITMEDICA stworzył program "Biegaj z FitMedica". Trening ten pozwala usprawnić i wzmocnić całe ciało oraz uczy kontroli nad nim. Zapobiega kontuzjom. Pokazuje, jak czerpać przyjemność z aktywności fizycznej, podnosić możliwości organizmu na coraz wyższy poziom, a nawet zdobywać medale.

Wątpliwości lub pytania pomoże rozwiać fizjoterapeuta. Zapraszamy na bezpłatne konsultacje fizjoterapeutyczne do Centrum Medycznego FitMedica.